آیا تاخیر در رشد گفتار و زبان کودک ارثی است؟
در هفته ، مراجعین بسیاری دارم که کودکشان را در سنین بسیار دیر یعنی ۵ ، ۶ و یا حتی ۷ سالگی به علت تاخیر شدید در رشد گفتار و زبان جهت ارزیابی و درمان به کلینیک می آورند و وقتی با این سوال مواجه می‌شوند که چرا برای ارزیابی و درمان انقدر دیر اقدام کرده‌اید؟ در پاسخ می‌گویند چون مثلاً: پدر ، مادر ، خاله یا پسر عموهاش هم در سنین ۵ یا ۶ سالگی شروع به صحبت کردند یا به عنوان مثال مادربزرگش میگفت پدر و‌ مادرش هم همینطور بودند و در شش سالگی به حرف افتادند و خوب شدند ، ما هم روی همان حساب ، صبر کردیم تا کودک زبان باز کند. اما اکنون زمانی است که کودک باید وارد سیستم آموزشی شود (پیش دبستانی یا کلاس اول ) و هنوز فاصله ی زیادی با هم سن و سالان خود دارد و مدرسه ، وی را نمی پذیرد و بسیار نگرانیم.
در اینجا ما به عنوان گفتار درمانگر با کودکی مواجهیم که تایم و زمان طلایی درمان و رشد گفتار و زبان را از دست داده و گاهی اوقات در بهترین حالت ، یک یا دو سال از ورود به سیستم آموزشی عقب افتاده و یا در موارد حادتر کودک تا سنین بالا دچار مشکلات بسیار زیادی در ارتباط گیری ، صحبت ، کلام ، درک ، اعتماد به نفس و حتی ورود به مدرسه می‌باشد.
در بسیاری از این موارد خانواده‌های این کودکان با مشاوره اشتباه از اطرافیان خود به این امید که در فامیل دور یا نزدیک آن ها ، کودکانی در سنین بالا ، رشد گفتار و زبان داشته‌اند صبر کرده‌اند و هیچ اقدام درمانی انجام نداده و به راحتی با سرنوشت کودک خود بازی کرده اند.
در ارتباط با این مسئله و این سوال چند نکته قابل بیان است.
اولاً هیچ تحقیق علمی و قابل استنادی وجود ندارد که ژن یا ژن‌هایی را مسئول در تاخیر رشد گفتار و زبان کودک کند که مثلاً اگر اقوام و خویشاوندان درجه یک یا درجه دو کودک تاخیر در رشد گفتار داشته باشند و در سنین بالاتر رشد گفتار زبان خود را جبران کرده باشند ، کودک شما نیز همین روند را طی می‌کند و احتمالا این مسئله ژنتیکی و ارثی نیست.
نکته دوم اینکه زبان آموزی کودک و رشد گفتار و زبان وی یک دوران طلایی دارد که آن تا پنج سالگی میباشد. بدین مفهوم که تا سن پنج سالگی رشد گفتار و زبان کودک به صورت طبیعی در مغز اتفاق می‌افتد و چنانچه زیر سن سه سالگی روند درمان به درستی آغاز شود ، این درمان با کیفیت بسیار بالاتری شکل می گیرد و روند رشد گفتار و زبان کودک بسیار طبیعی تر رشد خواهد کرد. یعنی چنانچه زمان مراجعه خانواده‌ها بعد از سن ۴ یا ۵ سالگی باشد ، گاهی اوقات حتی با اینکه کودک از نظر گفتار و زبان رشد می‌کند اما این روند رشد ، طبیعی نیست و مانند یادگیری زبان دوم برای کودک است.
گاهی اوقات شما احساس می‌کنید گفتار کودک با هم سن و سالان خود متفاوت است و این مسئله ممکن است تا سنین بالا نیز ادامه داشته باشد و گاهی اوقات احساس می کنید کودک درک مناسبی از مسائل عمقی ندارد و ممکن است حالت لهجه غیر زبان مادری نیز به خود بگیرد.
نکته سوم اینکه حتی اگر تاخیر در رشد گفتار و زبان ارثی هم باشد و قرار باشد فرزند شما مانند اقوام و خویشاوندان درجه یک و دو خود که تاخیر در رشد گفتار و زبان داشتند ، در سنین پنج ، شش یا هفت سالگی شروع به صحبت کند ، این فاصله و تاخیر ، فشار روحی و روانی بسیار زیادی به او وارد کرده و کودک را به مرور بسیار عصبی میکند ، رشد ارتباطی کودک را تخریب میکند ، اعتماد به نفس وی را کم می‌کند ، به مرور یاد می‌گیرد که از اشاره‌ها به جای گفتار استفاده کند ، سطح درکی وی گاهی اوقات کمتر از کودکان هم سن و سال خود خواهد شد و در مجموع کودک سالها تحت فشار قرار خواهد گرفت. پس حتی اگر قرار باشد که این روند تاخیری را طی کند ، شما می‌بایست جهت درمان بهنگام کودک و رساندن وی به نمودار کلامی طبیعی ، از این آسیب‌های چشمگیر پیشگیری کنید.
نکته چهارم اینکه حتی اگر روزی مشخص شد تاخیر در رشد گفتار و زبان کودک می تواند ارثی نیز باشد ، هیچکس نباید روی کودک خود ریسک کند. به این مفهوم که چون عموی وی تأخیر در رشد گفتار و زبان داشته و در سنین بالاتر به گفتار رسیده ، پس کودک من نیز حتماً این روند را طی خواهد کرد و مثل بسیاری از مراجعین ما که منتظر باشند و در نهایت در زمان ورود به سیستم آموزشی و زمانی که کودک به سن ۵ یا ۶ سالگی می‌رسد و می‌بایست وارد پیش دبستانی یا مدرسه شود کودک را با هزاران مشکل رفتاری ، گفتاری و ارتباطی تنها بگذارند.
پس پاسخ به این سوال که آیا تاخیر در رشد گفتار و زبان ارثی است یا خیر؟ باید بگویم که تاکنون هیچ دلیل علمی ای برای این موضوع یافت نشده و تاخیر در رشد گفتار و زبان ، لزوما اختلالی ژنتیکی نیست. البته بعضی از اختلالات گفتار و زبان مثل اختلالات لکنت و ناروانی ، اختلالاتی که منجر به کم شنوایی و در نتیجه تاخیر رشد گفتار و زبان ناشی از کم شنوایی باشد و ... می‌تواند ژنتیکی و ارثی نیز باشد.
اما این مسئله به همه کودکان تعمیم پیدا نمی‌کند. پس قانون کلی را همیشه به خاطر بسپارید:
چنانچه کودکتان از نمودار رشد گفتار و زبان که در دیگر مقالات سایت که لینک آن ها در زیر این مقاله درج شده است ، فاصله گرفت ، جهت ارزیابی و مشاوره و در صورت لزوم اقدامات درمانی مناسب و بهنگام ، می بایست به گفتار درمانگر ( گفتاردرمانی شرق تهران ، گفتاردرمانی تهرانپارس ) با تجربه در این زمینه مراجعه کنید.

تاثیر مخرب اضطراب در رشد گفتار کودکان
علت مقاومت کودک در بیان کلماتی که بلد است
افزایش شدت لکنت در مدرسه
تاخیر در شروع گفتار کودکان

مرکز گفتار درمانی روزبه رضایی یکی از مجهزترین و باکیفیت ترین مراکز تهران است که در زمینه اختلالات گفتار و زبان، اختلال بلع، اختلالات صوت و گرفتگی صدا، اختلال یادگیری و توجه و تمرکز و اختلالات رفتاری به مراجعین مختلف از سراسر کشور از سال ١٣٨۶ خدمت رسانی می کند. این مرکز در شرق و شمال شرق تهران و در منطقه تهرانپارس واقع شده است. تهرانپارس یکی از مناطقی است که دسترسی های عمده ای به مناطق شمال تهران، مرکز تهران و شرق و جنوب شرق تهران، حکیمیه، قنات کوثر، شهرک امید، شهر پردیس و لواسانات توسط اتوبان های همت، بابایی، افسریه، بسیج، یاسینی و آزادگان دارد. همچنین منطقه تهرانپارس دارای ایستگاه های متعدد مترو جهت ارتباط با مناطق مختلف شهری می باشد که رفت و آمد در این منطقه را تسهیل نموده است.
این مرکز مجهز به دستگاه تصویربرداری از حنجره (استروبوسکوپی) است.