درمان اختلال تلفظ

گفتار یکی از بنیادی‌ ترین ابزارهای ارتباط انسانی است و اختلال در وضوح یا دقت تلفظ می‌تواند تأثیر چشمگیری بر تعاملات اجتماعی، تحصیلی و هیجانی فرد بگذارد. در این مقاله به بررسی جامع اختلال تلفظ که یکی از رایج‌ ترین مشکلات گفتاری در کودکان است میپردازیم. پس تا انتها ما را همراهی کنید.

در ابتدا به این موضوع اشاره میکنیم که اختلال تلفظ (Articulation Disorder) به دشواری در تولید صحیح یک یا چند صدای گفتاری گفته می‌شود؛ به‌گونه‌ای که گفتار فرد برای شنونده نامفهوم یا متفاوت از الگوی طبیعی باشد.

این مشکل با اختلال واج‌ شناختی (Phonological Disorder) متفاوت است؛ چرا که در اختلال تلفظ ، مشکل در نحوه‌ی فیزیکی تولید صدا وجود دارد (مثلاً صدای /س/ به صورت /ث/ یا /ش/ ادا می‌شود) ، در حالی‌که در اختلال واج‌ شناختی ، الگوی زبانی یا ذهنی تولید صداها مختل است.

در ادامه به علل اختلال تلفظ میپردازیم.
اختلال تلفظ می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله:
۱-علل ساختاری: ناهنجاری‌های فیزیکی مانند شکاف کام، دندان‌بندی نامناسب یا مشکلات زبان و فک.
۲-علل حرکتی: ضعف یا ناهماهنگی عضلات گفتاری در اثر فلج مغزی، آسیب عصبی یا بیماری‌های عصبی.
۳-علل شنوایی: کاهش شنوایی موقت یا دائمی که سبب درک نادرست الگوی صداها می‌شود.
۴-علل رشدی: تأخیر در رشد گفتار و زبان که اغلب بدون علت مشخص رخ می‌دهد.
۵-عوامل روانی و محیطی: اضطراب، دوگانگی زبانی یا الگوهای گفتاری نادرست در محیط خانه.

ارزیابی اختلال تلفظ به چه صورت و توسط چه کسانی انجام میشود؟

ارزیابی توسط گفتاردرمانگر (Speech-Language Pathologist) انجام می‌شود و شامل مراحل زیر است:
-گرفتن شرح حال کامل از والدین درباره‌ی رشد گفتار، سابقه‌ی پزشکی، محیط خانوادگی و زبانی.
-آزمون تولید آواها در موقعیت‌های مختلف (تک‌کلمه، جمله و گفتار آزاد).
-بررسی اندام‌های گفتاری (زبان، لب‌ها، فک، کام).
-ارزیابی شنوایی و مهارت‌های زبانی.
نتیجه‌ی ارزیابی، تشخیص نوع خطاهای گفتاری (جانشینی، حذف، افزوده‌گویی، اعوجاج) و سطح شدت مشکل است.


آیا اختلال تلفظ به خودی خود برطرف می‌شود؟
در برخی موارد خفیف، کودکان ممکن است با رشد طبیعی زبان و شنیدن الگوهای صحیح گفتار از اطرافیان، به‌تدریج تلفظ خود را اصلاح کنند.
اما در بسیاری از موارد، بدون مداخله‌ی گفتاردرمانی، مشکل باقی می‌ماند و حتی ممکن است الگوی نادرست تلفظ در ذهن کودک تثبیت شود.
بنابراین، در صورتی که خطاهای گفتاری بیش از حد معمول باشند یا پس از سن ۵ سالگی ادامه یابند، مراجعه به گفتاردرمانگر ضروری است.

اصول درمان اختلال تلفظ

۱-درمان مستقیم گفتار (Articulation Therapy)
درمانگر به‌ صورت هدفمند بر تولید صحیح هر آوا تمرکز می‌کند. مراحل درمان معمولاً شامل موارد زیر است:
-تمایز شنیداری: کودک یاد می‌گیرد صدای صحیح و ناصحیح را تشخیص دهد.
-تولید در سطح مجزا: تمرین صدای هدف به‌صورت جداگانه.
-تولید در هجا و کلمه: ترکیب صدا با دیگر آواها برای افزایش روانی گفتار.
-تولید در جمله و گفتار آزاد: تعمیم صدای صحیح در مکالمات طبیعی.
-خودنظارتی: کودک به تدریج قادر می‌شود خطاهای خود را تشخیص و اصلاح کند.

۲-تمرینات فیزیولوژیکی و حرکتی
برای بهبود دقت حرکتی اندام‌های گفتاری از تمرین‌های خاص استفاده می‌شود، مانند:
-حرکات تقویتی لب و زبان
-تمرینات تنفسی و کنترل جریان هوا
-تمرین هماهنگی زبان و فک در آواهای پی‌درپی

۳-استفاده از بازی و فناوری در درمان
درمان تلفظ برای کودکان با استفاده از بازی، داستان، کارتون، یا اپلیکیشن‌های گفتاردرمانی بسیار مؤثرتر است. رویکرد بازی‌محور باعث افزایش انگیزه و تمرکز کودک می‌شود.

۴-درمان در منزل و مشارکت والدین
نقش خانواده در موفقیت درمان بسیار مهم است. والدین باید:
-تمرینات ارائه‌شده توسط گفتاردرمانگر را در خانه اجرا کنند.
-از تصحیح مستقیم یا سرزنش کودک پرهیز کرده و تقویت مثبت به‌کار برند.
-در مکالمات روزمره فرصت تمرین طبیعی ایجاد کنند.

در آخر باید باز هم به این نکته اشاره کنیم که اختلال تلفظ نه‌ تنها قابل درمان است ، بلکه با مداخله‌ی به‌ موقع و روش‌های علمی ، اغلب به‌ طور کامل برطرف می‌شود. گفتاردرمانی تخصصی ، تمرین مستمر و حمایت خانواده سه ستون اصلی موفقیت درمان هستند.
درمان این اختلال ، نه‌ تنها وضوح گفتار را بهبود می‌بخشد ، بلکه اعتمادبه‌نفس ، ارتباط اجتماعی و عملکرد تحصیلی فرد را نیز ارتقا می‌دهد.

مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی روزبه رضایی ( گفتار درمانی شرق تهران ، گفتار درمانی تهرانپارس ) مجهز به دستگاه تصویربرداری از حنجره ( استروبوسکوپی و لارنگوسکوپی ) واقع در شرق تهران ، تهرانپارس با ارائه ی روش ها و راهکار های درمانی نوین و کارشناسان اختلالات توجه و تمرکز میتواند در مسیر درمان کودکتان ، شما را یاری دهد.

اگر میخواهید اطلاعات خود را در این زمینه و اختلالات مختلف بالا ببرید روی لینک های زیر کلیک کنید و صفحات ما را دنبال کنید.
علت اختلال تلفظ در کودکان چیست؟
تبعات اختلال تلفظ در کودکان
آموزش صدای ( ر ) به کودکان
آموزش صدای ( ل ) به کودکان

مرکز گفتار درمانی روزبه رضایی یکی از مجهزترین و باکیفیت ترین مراکز تهران است که در زمینه اختلالات گفتار و زبان، اختلال بلع، اختلالات صوت و گرفتگی صدا، اختلال یادگیری و توجه و تمرکز و اختلالات رفتاری به مراجعین مختلف از سراسر کشور از سال ١٣٨۶ خدمت رسانی می کند. این مرکز در شرق و شمال شرق تهران و در منطقه تهرانپارس واقع شده است. تهرانپارس یکی از مناطقی است که دسترسی های عمده ای به مناطق شمال تهران، مرکز تهران و شرق و جنوب شرق تهران، حکیمیه، قنات کوثر، شهرک امید، شهر پردیس و لواسانات توسط اتوبان های همت، بابایی، افسریه، بسیج، یاسینی و آزادگان دارد. همچنین منطقه تهرانپارس دارای ایستگاه های متعدد مترو جهت ارتباط با مناطق مختلف شهری می باشد که رفت و آمد در این منطقه را تسهیل نموده است.
این مرکز مجهز به دستگاه تصویربرداری از حنجره (استروبوسکوپی) است.