اختلال دیسلکسی و دیسگرافیا چیست؟

اختلالات یادگیری از جمله چالش‌ های مهم نظام آموزشی و روانشناسی رشد هستند. دو نمونه رایج از این اختلالات ، دیسلکسی (اختلال خواندن) و دیسگرافیا (اختلال نوشتن) می‌باشند. این دو اختلال با اینکه اغلب در کودکان با هوش متوسط یا بالاتر دیده می‌شوند ، می‌توانند باعث مشکلات تحصیلی ، کاهش اعتماد به‌ نفس و افت انگیزه در یادگیری شوند. در این مقاله به بررسی جامع این دو اختلال ، علائم ، دلایل ، شیوه‌های تشخیص و روش‌های درمانی می‌پردازیم ، پس تا انتها ما را همراهی کنید.

اختلال دیسلکسی چیست؟
-دیسلکسی نوعی اختلال خاص در یادگیری است که بر توانایی خواندن تأثیر می‌گذارد. کودک یا بزرگسال مبتلا به دیسلکسی در درک نمادهای نوشتاری ، تشخیص صداها و ارتباط میان حروف و واج‌ها (phonemes) دچار دشواری می‌شود. این اختلال هیچ ارتباطی با هوش پایین ، تنبلی یا ضعف دید ندارد.

نشانه‌ های دیسلکسی که معمولاً در سنین پیش‌ دبستانی تا سال‌های ابتدایی مدرسه آشکار می‌شوند عبارتند از:
-خواندن کند و همراه با اشتباه
-حذف، اضافه یا جابجا کردن حروف و واژه‌ها در هنگام خواندن
-مشکل در تشخیص قافیه یا صداهای مشابه
-دشواری در به خاطر سپردن واژگان جدید
-مشکلات در درک مطلب خوانده‌شده
-تمایل به اجتناب از مطالعه یا خواندن با صدای بلند

علل احتمالی دیسلکسی چیست؟
علت دقیق دیسلکسی هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است ، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی ، عصبی و محیطی در آن نقش دارد.
-تفاوت در ساختار و عملکرد بخش‌هایی از مغز مرتبط با زبان (به‌ویژه نیمکره چپ)
-سابقه خانوادگی اختلال یادگیری
-قرار نگرفتن در محیط‌های زبانی غنی در سال‌های اولیه رشد

دیسلکسی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص این اختلال توسط روان‌شناس تربیتی یا گفتاردرمانگر با استفاده از آزمون‌های خواندن ، ارزیابی هوش و درک زبانی صورت می‌گیرد. تشخیص زودهنگام نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارد.

در ادامه به این سؤال میپردازیم که دیسگرافیا چیست؟
دیسگرافیا اختلالی در نوشتن و بیان افکار به صورت مکتوب است. فرد مبتلا ممکن است افکار خوبی داشته باشد اما در سازمان‌دهی کلمات ، رعایت قواعد املا یا حتی در کنترل حرکتی دست برای نوشتن دچار مشکل شود.

نشانه‌های دیسگرافیا عبارتند از:
-بدخطی شدید یا اندازه نامنظم حروف
-کند نوشتن یا خستگی زودهنگام هنگام نوشتن
-غلط‌های املایی متعدد حتی پس از آموزش کافی
-دشواری در سازماندهی افکار به‌صورت جمله‌های منسجم
-جا انداختن یا تکرار حروف و کلمات
-مشکلات در فاصله‌گذاری بین کلمات و حروف

علل دیسگرافیا چیست؟
علت اصلی معمولاً اختلال در هماهنگی بین مغز و حرکات دست است. برخی از دلایل رایج عبارتند از:
-نارسایی‌های عصبی-حرکتی
-مشکلات پردازش دیداری-فضایی
-سابقه خانوادگی در اختلالات یادگیری
-اضطراب یا فشار روانی هنگام نوشتن

دیسگرافیا چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص توسط کاردرمانگر ، گفتاردرمانگر یا روان‌شناس آموزشی با استفاده از آزمون‌های نوشتاری ، ارزیابی مهارت‌های حرکتی و بررسی عملکرد تحصیلی انجام می‌شود.


راهکارها و درمان‌ های پیشنهادی چیست؟
درمان قطعی برای این اختلالات وجود ندارد ، اما مداخله‌های آموزشی و درمانی زودهنگام می‌توانند به طرز چشمگیری توانایی‌های کودک را بهبود دهند.

برای دیسلکسی:
-آموزش چندحسی (چشم، گوش، لمس) برای -یادگیری حروف و صداها
-استفاده از نرم‌افزارهای کمک‌خوان (text-to-speech)
-آموزش فردی با تمرکز بر آواشناسی و درک مطلب
-تشویق به خواندن متون کوتاه و جذاب

برای دیسگرافیا:
-تمرین مهارت‌های حرکتی ظریف (مانند بریدن با قیچی، رنگ‌آمیزی، ساخت با خمیر)
-استفاده از ابزارهای نوشتاری مناسب (مداد ارگونومیک، کاغذ خط‌دار ویژه)
-آموزش تایپ به عنوان جایگزین نوشتن دستی
-ارائه بازخورد مثبت به جای تمرکز بر اشتباهات

در آخر باید باز هم به این نکته اشاره کنیم که دیسلکسی و دیسگرافیا از جمله اختلالات پیچیده اما قابل مدیریت هستند. شناسایی به‌موقع ، آموزش‌های تخصصی و حمایت روانی از کودک ، می‌تواند تأثیرات منفی این اختلالات را به حداقل برساند و زمینه رشد تحصیلی و شخصی را فراهم آورد. آگاهی جامعه از این اختلالات ، نخستین گام برای توانمندسازی افرادی است که با چنین چالش‌هایی روبه‌رو هستند.

مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی روزبه رضایی ( گفتار درمانی شرق تهران ، گفتار درمانی تهرانپارس ) مجهز به دستگاه تصویربرداری از حنجره ( استروبوسکوپی و لارنگوسکوپی ) واقع در شرق تهران ، تهرانپارس با ارائه ی روش ها و راهکار های درمانی نوین در ارتباط با هر اختلالی میتواند در مسیر درمان کودکتان ، شما را یاری دهد.

اگر میخواهید اطلاعات خود را در این زمینه و اختلالات مختلف بالا ببرید روی لینک های زیر کلیک کنید و صفحات ما را دنبال کنید.
نقش کاردرمانی در مشکلات نوشتن و تمرکز کودکان
انواع اختلالات یادگیری
مهارت های حرکتی ظریف کودکان
علت بهم ریختگی حسی بعضی کودکان در محیط های شلوغ

مرکز گفتار درمانی روزبه رضایی یکی از مجهزترین و باکیفیت ترین مراکز تهران است که در زمینه اختلالات گفتار و زبان، اختلال بلع، اختلالات صوت و گرفتگی صدا، اختلال یادگیری و توجه و تمرکز و اختلالات رفتاری به مراجعین مختلف از سراسر کشور از سال ١٣٨۶ خدمت رسانی می کند. این مرکز در شرق و شمال شرق تهران و در منطقه تهرانپارس واقع شده است. تهرانپارس یکی از مناطقی است که دسترسی های عمده ای به مناطق شمال تهران، مرکز تهران و شرق و جنوب شرق تهران، حکیمیه، قنات کوثر، شهرک امید، شهر پردیس و لواسانات توسط اتوبان های همت، بابایی، افسریه، بسیج، یاسینی و آزادگان دارد. همچنین منطقه تهرانپارس دارای ایستگاه های متعدد مترو جهت ارتباط با مناطق مختلف شهری می باشد که رفت و آمد در این منطقه را تسهیل نموده است.
این مرکز مجهز به دستگاه تصویربرداری از حنجره (استروبوسکوپی) است.